Ear-opener: ‘Haal voordeel uit je oordeel’

In menig training hoor je vaak: “Luister zonder oordeel.” Ook binnen de Luisterlijn is dit een belangrijk uitgangspunt. Tegelijkertijd denk ik regelmatig: “Oordeelloos luisteren is een illusie.”

Onze menselijke reacties zitten vol oordelen. Denk aan zinnen als: “Wat vervelend… wat naar voor je… wat lastig… wat doe je dat goed…” Allemaal uitdrukkingen waarin (positieve of negatieve) oordelen doorklinken. We leren vaak meer te communiceren vanuit oordelen dan vanuit gevoelens of behoeften.

Mijn naam is Herma, en sinds 2009 werk ik met veel plezier, voldoening en dankbaarheid als trainer bij de Luisterlijn in Apeldoorn. Vijftien jaar geleden begon ik aan een boeiend leer- en ontwikkeltraject dat uiteindelijk uitmondde in de trainersopleiding Geweldloze Communicatie. Tegenwoordig noemen we dit vaker Verbindende Communicatie, omdat die term meer de lading dekt.

Een belangrijk inzicht voor mij was dat een oordeel, van mijzelf of van een ander, vaak een signaal is van een onderliggend gevoel of een (on)vervulde behoefte. Dat inzicht was voor mij bevrijdend en verbindend. Het oordeel hoeft niet weg. Dat was een hele opluchting. Het mag er zijn, en je kunt je afvragen: wat zegt dit oordeel mij eigenlijk?

Dus: hoe haal je voordeel uit je oordeel?

In onze Luisterlijntraining leren we vrijwilligers dat zonder oordeel luisteren niet betekent dat je geen oordelen hébt, maar dat je leert er bewust mee om te gaan. We oefenen in de training met luisteren achter de woorden, tussen de regels door, of juist naar wat niet wordt gezegd. Een open houding is essentieel, omdat je als luisteraar nooit precies weet vanuit welke ervaring of bedoeling iemand iets vertelt.

In plaats van direct te reageren vanuit je oordeel, of op het oordeel van de ander, ga je op zoek naar het onderliggende gevoel, de behoefte, de wens of het verlangen. Op die manier ontstaat ruimte voor echte verbinding en erkenning, zonder iets te hoeven oplossen of invullen. Zo haal je voordeel uit je oordeel: door het als ingang te gebruiken voor bewust luisteren, met mildheid en nieuwsgierigheid. Dat is de basis voor oprechte, empathische gesprekken – en precies waar het bij de Luisterlijn om draait.
Twee boeken die mij hierbij inspireerden: Wat je vindt mag je houden van Jan van Koert en De giraf en de jakhals in ons van Justine Mol.
Is dit een Eye Opener of een Ear Opener? Voor mij was (en is) het vooral een Heart Opener.

Jaarlijks trainen en begeleiden trainers van de Luisterlijn honderden vrijwilligers in hun luister- en gespreksvaardigheden. Zij delen hun kennis en ervaringen graag om jou en anderen te inspireren beter te leren luisteren. Dit is een bijdrage van Herma Dollekamp (trainer bij de Luisterlijn in Apeldoorn).