Alles

Een onderwerp dat tijdens trainingen regelmatig aan bod komt. Want het heeft nogal een ander effect op het gesprek. Wat is dan precies het verschil vraag je je misschien af. Trainer Melanie legt dat graag uit aan de hand van een gesprek dat ze met haar buurvrouw van 93 voerde.

Zij heeft eigenlijk al jaren een rollator nodig, alleen verzet ze zich hevig. Een rollator is voor oude mensen (en dus niet voor haar 😉). Mijn lief en ik gunnen haar een iets grotere wereld (dan haar woonkamer) en nemen haar regelmatig mee op stap. Momenteel zijn dat vaak ritjes met de auto. Een wandelingetje naar het bos of naar de markt is vanwege haar evenwicht namelijk niet te doen. En toch is dit wel iets wat ze zou wensen. Even een ijsje of een visje halen op de markt, even op een bankje in het bos genieten van het uitzicht; ze vindt het heerlijk.

In een dergelijk gesprek heb ik over het algemeen de neiging om op uitspraken van haar een “reflectie” te geven. Mijn lief is meer van de “reactie”.

Een voorbeeld:
Zij zegt: "Ik ga echt niet met zo’n rollator lopen hoor, dat is voor oude mensen."
Reflectie: "Een rollator is niks voor jou, daar ben je nog niet oud genoeg voor."
Reactie: "Het zou je wereld wel een stuk groter maken; dan kunnen we samen naar de markt."

Hoe goed bedoeld de reactie ook kan zijn, het effect is maar al te vaak dat de ander in de verdediging schiet. Met een reflectie maak je eigenlijk een pas op de plaats, waardoor je de ander met zichzelf in gesprek laat gaan. Vaak lokt een reflectie nog een nuancering of een verduidelijking op waar je dan weer mee verder kunt. Soms met nog een reflectie en soms met een open verdiepende vraag.

Wat opvallend is dat, als het je lukt om een reflectie te geven, je de verdedigingsreactie ontloopt. Er wordt geen aanval gevoeld, de vijand komt niet opdagen, dus hoeft de ander zich ook niet te verdedigen. Daarnaast helpt het mensen vaak enorm om hun eigen woorden terug te horen en zich te realiseren wat ze daarmee zeggen. Soms realiseren ze zich plots dat wat ze zeggen misschien niet zo heel erg klopt of handig is.

In de gesprekken met onze buurvrouw hebben we vooral ook veel lol. Want ja ze is eigenwijs en dat weet ze; en dat is mijn lief ook. Ze weet hoeveel we om haar geven en accepteert dat we ons ook een beetje tegen haar aan bemoeien. De ondertoon is altijd liefdevol en met compassie. En dat wordt gevoeld. Ik hoop dat we nog veel jaren lol mogen maken met onze eigenwijze (en licht dementerende) buurvrouw. En dat we haar ook elke keer weer een klein stapje verder mee krijgen in een iets grotere leefwereld. Want de rollator is er en wordt best regelmatig gebruikt. Alhoewel ze telkens als ze hem ziet staan in de gang vol overtuiging roept: “Daar ga ik echt niet mee lopen. Ik ben geen oud wijf.”

Jaarlijks trainen en begeleiden trainers van de Luisterlijn honderden vrijwilligers in hun luister- en gespreksvaardigheden. Zij delen hun kennis en ervaringen graag om jou en anderen te inspireren beter te leren luisteren. Dit is een bijdrage van Melanie van Hoeve (trainer bij de Luisterlijn in Amsterdam).